Metalen ciborie

Het woord “ciborium” is afgeleid van het Griekse kibôrion: “vrucht van de Egyptische waterlelie” en, bij uitbreiding, een beker in de vorm van deze vrucht. In het begin waren dit kleine hardhouten kistjes, maar de term werd al snel gebruikt om een beker van metaal, klei, ivoor of been aan te duiden. In de Middeleeuwen werd de term “metalen ciborie” gebruikt om het recipiënt aan te duiden dat gebruikt werd om de geconsacreerde hosties in te bewaren, het heilige vat dat in het tabernakel bewaard werd en bedekt werd door het paviljoen.

Aanvankelijk waren metalen cibories cilindrische vaten die alleen bedoeld waren voor het bewaren van hosties, maar na verloop van tijd werden metalen cibories ook de vaten die gebruikt werden voor het uitdelen van de communie, naast heilige vaten voor het bewaren van niet-opgegeten geconsacreerde hosties. De metalen ciborie heeft dus de vorm van een kelk, met een veel bredere kom en een kortere steel en knop dan een traditionele kelk. De kom wordt afgesloten door een koepelvormig deksel, met daarop een klein kruis of een klein Christusbeeldje.

De ciborie is meestal gemaakt van een edel metaal (goud, zilver, verguld zilver, etc.) met een vergulde beker, omdat het een heilig vat is dat in direct contact staat met de gewijde hosties.

De metalen ciborie die de hosties bevat, wordt in het tabernakel bewaard. Metalen cibories worden alleen tijdens de eucharistieviering op het altaar geplaatst, als een object van devotie.

Metalen cibories zijn vaak versierd en gesneden.

Er zijn verschillende soorten metalen cibories:

– torencibories, de oudste, met hun cilindrische vorm en scharnierend deksel ;

– kruisvormige chrismatiestandaards, waar de hostie in het midden wordt bewaard en de heilige olie in het onderste gedeelte;

– ciboria voor de zieken, om de eucharistie naar de zieken te brengen;

– hangende cibories, met een ring aan het deksel zodat ze aan de bovenkant van het altaar kunnen worden opgehangen.