Heiligen en zondaars: hier zijn de beroemdste bekeringen

Heilige zondaars. Een contradictio in terminis? Niet altijd. Hier zijn de heiligen die zich bekeerden na een leven vol zonde.

Worden we als heiligen geboren of worden we heiligen? We worden als man en vrouw geboren en dat is genoeg om ons de maat te nemen van hoe ieder van ons een slachtoffer van zonde kan zijn, vatbaar voor fouten, zelfs misdaden tegen mensen en God. Zo is het gebeurd dat mensen die een deel van hun leven in zonde hebben geleefd, zich op een bepaald moment hebben bekeerd en geloof en barmhartigheid hebben omarmd tot het punt dat ze heiligen werden. Zondaars dus, die een voorbeeld voor ons allemaal worden, niet alleen vanwege hun deugdzaamheid, vanwege de hoogten van heiligheid die ze konden bereiken, maar ook vanwege de afgronden waarin ze worstelden en waar ze beter uitkwamen. De boodschap die zij uitdragen is er een van hoop, de hoop op een verlossing waar we allemaal naar kunnen streven, omdat God altijd bereid is om onze smeekbeden te horen, om onze fouten te vergeven, als we ze erkennen en bereid zijn om ze goed te maken, met een oprecht hart en de nederigheid van een boeteling.

Laten we eens kijken naar deze heilige zondaars, die uit de schaduw zijn opgestaan nadat ze de zonde hadden ervaren, om nog helderder te schijnen voor God en de mensheid.

Sint Paulus van Tarsus

De uitdrukking “vind je weg naar Damascus” is afkomstig van een van de beroemdste en meest vereerde heiligen van de katholieke kerk. We hebben het natuurlijk over de heilige Paulus de apostel, de eerste grote missionaris van de christelijke kerk, voorheen bekend als Saulus van Tarsus en als een vervolger van christenen. Voordat hij het geloof omarmde, vervolgde Saulus christenen, die in zijn ogen gevaarlijke subversieven waren, en hij droeg bij aan en nam actief deel aan de arrestatie en veroordeling van velen van hen. Zijn bekering vond plaats op weg naar Damascus, waar hij op weg was om de christenen van de stad te kwellen namens het Sanhedrin van Jeruzalem. Toen hij getroffen werd door een verblindend licht, hoorde hij een stem die zei: “Saul, Saul, waarom vervolg je mij? Hij antwoordde: “Wie bent u, Heer? En de Heer zei: “Ik ben Jezus, die jij vervolgt. [Sta op, ga de stad in en er zal je gezegd worden wat je moet doen” (Handelingen 9, 3-7).

Met de religieuze ijver en het enthousiasme die hem de rest van zijn leven steunden, deed Paulus iedereen zijn fouten uit het verleden vergeten door de grootste zendeling van de kerk aller tijden te worden. Hij trotseerde moedig gevangenschap en martelaarschap en liet de brieven en vele werken na die de basis vormen van de leer van de kerk zoals wij die kennen. De bekering van Sint Paulus is een episode die de mogelijkheid van verlossing voor iedereen symboliseert.

Sint Camille de Lellis

Een opschepper die gokte, taveernes en bordelen bezocht en zich overgaf aan drinken en gokken: dat klinkt niet echt als een heilige, toch? En toch is dit hoe Sint Camille de Lellis, stichter van de Camillianen en beschermheilige van de zieken, het eerste deel van zijn leven doorbracht. Als zoon van een officier in dienst van Spanje was hij een huurling, zo verslaafd aan gokken dat hij alles verloor en op straat belandde. Hij werd opgenomen in het kapucijnenklooster van Manfredonia en begon aan een verlossingsreis die hij voortzette in het Sint-Jacobusziekenhuis voor ongeneeslijk zieken, eerst als patiënt, toen als bediende en uiteindelijk als econoom en meester van het huis. Hier ontdekte hij zijn roeping om zieken te helpen en gaf hij vervolgens leven aan de orde van reguliere geestelijken, geestelijk verzorgers van de zieken, gewijd aan de zorg voor mensen die getroffen waren door ernstige en weerzinwekkende ziekten, vaak ongeneeslijk. Door de rest van zijn leven te wijden aan het verzorgen en opvangen van ernstig zieke mannen en vrouwen, deed hij iedereen zijn wrede en zondige verleden vergeten en zijn Camillianen brengen nog steeds troost aan lijdende mensen over de hele wereld.

Sint Mattheus

De heilige Mattheüs, door Jezus uitgekozen als een van de twaalf apostelen en auteur van een van de vier canonieke evangeliën, was in de eerste plaats een tollenaar. In die tijd heette hij Levi, zoon van Alfeüs, en het was zijn taak om vooraf belastingen te innen voor de Romeinse schatkist, waarbij hij degenen die niet wisten hoe ze moesten betalen kwelde en de wet maakte als de ergste woekeraars. In de ogen van de Joden was Levi dubbel zondaar, omdat hij Romeins geld hanteerde met de beeltenis van de keizer erin gegraveerd, een praktijk die verboden was door de priesters. Maar op een dag kwam Jezus langs hem terwijl hij aan het belastingloket zat en zei eenvoudigweg tegen hem: “Volg mij” (Marcus 2:14). En Levi/Matheüs volgde hem, werd een van zijn trouwste discipelen en predikte zijn woord tot het punt van martelaarschap in zijn naam.

Sint Dismas

De heilige Dismas is een uniek geval: hij was de enige heilige die door Jezus zelf heilig werd verklaard. Hij ging onmiddellijk naar de hemel, en dit is nog verrassender als we bedenken dat Dismas een misdadiger was, een van de twee dieven die rechts en links van Jezus op Golgotha werden gekruisigd. Maar, in tegenstelling tot de andere dief die gemarteld werd en die de stervende Jezus bleef bespotten, gebruikte Dismas zijn laatste adem om hem te verdedigen met het argument dat, in tegenstelling tot de twee die voor hun misdaden moesten boeten, Jezus dezelfde straf onderging ook al was hij onschuldig en had hij niets verkeerd gedaan (Lucas 23, 40-41). Zijn extreme berouw en de barmhartigheid die hij toonde leidden ertoe dat Jezus hem het Paradijs aan zijn zijde beloofde, na een leven van zonde en misdaad.

De heilige Augustinus

De heilige Augustinus van Hippo was een eminent filosoof, een alom gerespecteerd bisschop en een uitstekend theoloog. Daarnaast was hij een kerkvader en de auteur van enkele van de mooiste en meest intense pagina’s uit de kerkelijke en algemene literatuur. Maar voor dat alles was hij een zondaar. Jarenlang had hij een minnares, met wie hij buitenechtelijk een zoon verwekte, en tijdens zijn turbulente jeugd stortte hij zich in ondeugden en zonden, meestal uit verveling en niet uit echte noodzaak, zoals de beroemde peerdiefstal waar hij zelf over schreef toen hij eenmaal berouw had getoond. In de Belijdenissen, Augustinus’ autobiografie en samenvatting van geestelijk en menselijk denken, wendt hij zich tot God om zijn bekering te vertellen, zijn overgang van de oude ik, toegewijd aan ondeugden en zonde, naar de realisatie van zijn nieuwe “ik”, en hij beweert dat iedereen op elk moment zijn leven kan veranderen door slechte gewoonten op te geven en een nieuwe weg in te slaan.

Sainte Pélagie

Pelagia van Antiochië leefde in de 3e eeuw na Christus en voordat ze een heilige werd, was ze een zeer beroemde actrice en danseres. Ze leidde een leven van luxe en losbandigheid, omringde zichzelf met bedienden en kleedde zich als een koningin, met parels en edelstenen. Ze had een schare minnaars die haar aanbaden en nooit genoeg van haar konden krijgen. Volgens de legende hoorde ze de gezegende bisschop Nonnus spreken en hij wees haar zelfs aan bij de andere prelaten als een voorbeeld van schoonheid en zelfzorg, waar hun kerkleden zich niet voldoende om hun eigen ziel bekommerden. Verlicht door deze woorden, wilde Pelagia zijn en bracht het laatste deel van haar leven door in gebed en kluizenarij. Men geloofde zelfs dat ze een man was en haar identiteit werd pas na haar dood ontdekt.

Heilige Maria de Egyptische

Maria de Egyptische leefde de laatste jaren van haar leven ook als kluizenaar in de woestijn, maar daarvoor leidde ze een losbandig leven, gedreven door een onverzadigbare dorst naar seksuele experimenten. Geboren in Alexandrië, Egypte, in 334, liep ze op zeer jonge leeftijd van huis weg en reisde ze veel, waarbij ze zich overgaf aan allerlei lusten en zich prostitueerde uit noodzaak, maar ook voor persoonlijk genot. Als vrouw sloot ze zich aan bij een groep pelgrims op weg naar Jeruzalem en verleidde ze hen één voor één. Maar toen ze in Jeruzalem aankwam, kreeg ze berouw en veranderde ze van gedachten voor de icoon van de Moeder van God en het kruis van Jezus. Ze dompelde zich onder in het water van de Jordaan om zich te reinigen en vanaf dat moment wijdde ze haar leven aan berouw, verzoening en gebed.